Ish kryetari i Gjykatës së Kasacionit, sot Gjykata e Lartë, Zef Brozi ka akuzuar politikanët e lidhur me krimin dhe të zhytur në korrupsion, si bllokuesit realë të Reformës në Drejtësi.
Brozi thotë se se këta politikanë, teksa i frikësohen ndëshkimit nga ana e drejtësisë për krimet dhe abuzimet që kanë bërë po bllokojnë ngritjen e Gjykatës së Lartë dhe asaj Kushtetuese.
Ish kreu i Kasacionit thotë se është imediate nga ana e Parlamentit zbutja e disa kritereve të rekrutimit të gjyqtarëve, që kanë të bëjnë me përvojën apo gradat, pa ceduar asnjë moment në procesin e Vettingut, i cili për të duhet të përfundojë brenda dy viteve.
Njëherësh Brozi thotë se është e turpshme dhe e papranueshme që një gjyqtar i Kushtetueses i zgjedhur ligjshmërisht të refuzohet nga Presidenti për t’u betuar, duke rrezikuar në këtë mënyrë pavarësinë e gjyqësorit, që mund të mbetet në humorin e Presidentit.
Brozi thotë se duhet të shmangen përplasje të tilla dhe gjyqtarët e rangjeve të larta të betohen brenda institucionit të tyre. Tepër i ashpër ai ka qënë ndaj punës së SPAK. Sipas tij Prokuroria Speciale duhej ta kishte filluar punën me dosjet e mëdha.
“Akti terrorist i 21 Janarit, Gërdeci, Rruga e Kombit, afera e “CEZ”, Vrasja e Azem Hajdarit, Grushti i Shtetit i 14 Shtatorit 1998, 1997-ta, koncesionet e prokurimet publike korruptive, etj., duhet të ishin çështjet e para të hetimit nga SPAK. Provat për këto krime monstruoze janë të shumta.
Madje ka disa dëshmitarë shumë të rëndësishëm që po u luten SPAK e Drejtësisë që të thirren për të dëshmuar dhe akoma SPAK hesht. Kjo heshtje e mosveprim i SPAK-ut është dhe këmbanë alarmi për drejtësinë që shqiptarët presin nga Reforma në Drejtësi”, thotë Brozi.
Partnerët tanë ndërkombëtarë, SHBA e BE janë investuar shumë për ngritjen e institucioneve të reja të Drejtësisë. Deri më tani vijon ngërçi në Gjykatën Kushtetuese por dhe në Gjykatën e Lartë, që janë jashtë funksionit. Pse politika po përdor të gjitha mënyrat për t’i bllokuar?
Faktet tregojnë se disa politikanë në Shqipëri gjatë gjithë këtyre 30 viteve nuk e kanë dashur dhe as nuk duan një gjyqësor dhe prokurori realisht të pavarur dhe me integritet. Ata i duan gjyqtarët e prokurorët vasalë e roje besnike të tyre. Përshëndes Ambasadoren e nderuar të SHBA, Yuri Kim dhe Ambasadorin e nderuar të BE-s Luigi Soreca për gjithçka po bëjnë që Reforma në Drejtësi të jetë e suksesshme.
Disa politikanë, pushtetarë e ish-pushtetarë që i frikësohen ndëshkimit nga drejtësia për krimet dhe korrupsionin që kanë kryer duke abuzuar me pushtetin, në pamundësi (apo edhe shpresë ) për ta zhbërë plotësisht, po e sabotojnë me gjithçka munden zbatimin e Reformës në Drejtësi, pra edhe plotësimin e vendeve në Gjykatën Kushtetuese dhe Gjykatën e Lartë.
Parlamenti, Qeveria, Presidenti, organet e Drejtësisë, institucionet e Vetingut dhe institucionet e tjera janë përgjegjëse pa asnjë justifikim për ecurinë dhe përfundimin me sukses të kësaj reforme. Edhe organet e reja të drejtësisë duket se po punojnë me ritme tepër të ngadalta dhe jo efektive.
Kjo situatë ështe e papranueshme dhe nuk duhet toleruar më tej. Parlamenti, qeveria dhe ndërkombëtarët duhet menjëherë të analizojnë shkaqet dhe marrin masat për të plotësuar e shtuar stafet dhe për të akorduar buxhetin e nevojshëm për institucionet e Drejtësisë dhe sidomos përshpejtimin e vetingut. Do të ishte e tepër e rrezikshme dhe kriminale nëse politika kontrollon, dikton apo saboton edhe institucionet e reja të drejtësisë.
Duke nxjerrë mësime edhe nga përvoja e këtyre viteve pas miratimit të ligjeve për Reformën në Drejtësi, Parlamenti duhet të bëjë edhe ndryshimet e shtesat e nevojshme në legjislacion. Mendoj se kriteret e vëna për gjyqtar në Gjykatën Kushtetuese, Gjykatën e Lartë dhe në institucionet e reja të Drejtësisë janë tepër kufizuese dhe nuk kanë mbajtur parasysh realitetin anormal shqiptar dhe as synimin e vetë Reformës. Prandaj sugjeroj që kriteret të rishikohen dhe të kenë të drejtë aplikimi sidomos brezi i ri i juristëve, që kanë të paktën 5 vjet përvojë, pa kushtëzuar me pasjen e gradave e titujve shkencor.
Edhe procedura e shpalljes së vendeve vakant duhet ndryshuar dhe të mos lihet në dëshirën e Presidentit, Parlamentit a kujtdoqofte, por vetë Gjykata të bëjë shpalljen brenda një dite nga mbarimi i mandatit të gjykatësit dhe të njoftojë institucionet përkatëse (Parlament, President, Këshilli i Emërimeve në Drejtësi, etj.). Brenda tre ditëve nga shpallja e vakancave duhet të fillohet procedura e aplikimeve.
Edhe afati maksimal për vetingun e aplikantëve duhet të përcaktohet me ligj. Përvoja shqiptare imponon që çdo ligj të parashikojë edhe parandalimin e bllokimit nga institucioni që i jepet kompetenca. A nuk është e turpshme dhe paradoksale që një gjykatës i zgjedhur të skualifikohet se Presidenti nuk pranon që ajo apo ai të bëjë betimin para tij?
Çfarë do të ndodhte nëse Kryetari i Gjykatës Kushtetuese nuk do të pranonte që presidenti i zgjedhur (më saktë i emëruar) të betohej para tij? Mendoj se do të jetë më praktike që gjykatësit e Gjykatës Kushtetuese dhe të Gjykatës së Lartë ta bëjnë betimin në këto gjykata para trupës së gjykatësve. Mbase edhe ky formalitet do të ndikonte pozitivisht në pavarësinë e gjykatësve nga e ashtuquajtura “besnikëri ndaj Presidentit”.
Edhe kriteri i mbajtjes së radhës nga Presidenti e Parlamenti për zgjedhjen e Gjykatësve është paradoksal dhe na kujton radhët e qumështit të para viteve 90’ kur njerëzit edhe grindeshin për radhën. A nuk u shamatosën egërsisht për radhën e zgjedhjes së disa gjykatësve të Gjykatës Kushtetuese Presidenti me Parlamentin dhe KED, madje e bënë problem ndërkombëtar e na turpëruan si shtet në sytë e botës?
Mendoj se duhen marrë të gjitha masat që vetingu i gjyqtarëve e prokurorëve të kryhet brenda dy viteve. Zvarritja e këtij procesi për shumë vite të tjera ka pasoja të rënda për drejtësinë si dhe për qytetarët.
Për fatin e keq të Shqipërisë politikanët kampion të shkatërrimit të drejtësisë dhe terrorizimit e persekutimit të kujtdo gjyqtari a prokurori që tentoi të mos i bindej urdhërave e diktatit të tyre dhe politikës janë akoma agresivë në politikë dhe ata e klani i tyre bëjnë gjithçka munden t’i shpëtojnë vënies së tyre para drejtësisë, madje edhe duke destabilizuar vendin sa herë munden.
Deri më tani, SPAK nuk ka në dorë dosjet e rënda të krimit dhe abuzimit politik në Shqipëri. Duket sikur u vjen anash, pa guxuar të prekë dosje të tilla si “Gërdeci”, “Rruga e Kombit”, “21 janari” apo deri dhe vrasjen e Azem Hajdarit e koncesionet. Çfarë e pengon Prokurorinë Speciale të veprojë, përderisa ka dhe mbështetje të madhe ndërkombëtare?
SPAK u krijua pikërisht për të hetuar e vënë para drejtësisë së pari pushtetarë e ish pushtetarë të rangjeve të larta për krimet dhe korrupsionin e tyre, kushdo qofshin ata. Akti terrorist i 21 Janarit, Gërdeci, Rruga e Kombit, afera e “CEZ”, Vrasja e Azem Hajdarit, Grushti i Shtetit i 14 Shtatorit 1998, 1997-ta, koncesionet e prokurimet publike korruptive, etj., duhet të ishin çështjet e para të hetimit nga SPAK.
Provat për këto krime monstruoze janë të shumta. Madje ka disa dëshmitarë shumë të rëndësishëm që po u luten SPAK e Drejtësisë që të thirren për të dëshmuar dhe akoma SPAK hesht. Kjo heshtje e mosveprim i SPAK-ut është dhe këmbanë alarmi për drejtësinë që shqiptarët presin nga Reforma në Drejtësi.
Dua të shpresoj që SPAK, BKH dhe institucionet e tjera të Drejtësisë do të fillojnë pa vonesa të mëtejshme edhe çështjet e sipërpërmendura dhe do të hetojnë e ndëshkojnë me kurajo, pa asnjë tolerim e kompromis korrupsionin e ish pushtetarëve e pushtetarëve të lartë të çdo kohe, kudo qofshin ata. /M.Nikaj-TemA