Sali Berisha mund t’i japë fund karrierës së tij të gjatë publike në burg nëse shpallet fajtor për korrupsion, lidhur me një privatizim të supozuar të dyshimtë, por a janë akuzat drejtësi në veprim, apo – siç këmbëngul ai – ndëshkim politik?
Ai tha se veprimet e tyre ishin rezultat i planeve të liga të Ramës për të shkatërruar përfundimisht opozitën e qendrës së djathtë dhe për të sunduar pa konkurrencë.
“Edi Rama mendon se duke ushtruar ndjekjen e tij kundër meje dhe duke arrestuar anëtarët e familjes sime… në një moment kur opozita duket më e vendosur se kurrë në betejën… për të rivendosur pluralitetin politik… dhe për të shpëtuar Shqipërinë nga ky narko-regjim… se ai mund të parandalojë veprimin e opozitës,” tha Berisha në një konferencë për shtyp, ndërsa zyrtarët po vinin tek ai për t’i komunikuar urdhrin e gjykatës.
Prokurorët thonë konkretisht se Berisha ndryshoi ligjet për të lehtësuar zhvillimin e rreth 17 pallateve dhe, nëpërmjet dhëndrit të tij, mori 5.4 milionë euro nga zhvilluesi.
Berisha akuzohet se ka ndryshuar akte ligjore dhe nënligjore dhe se ka ushtruar presion ndaj zyrtarëve të ndryshëm për t’i bërë gjërat. Si pasojë e këtyre veprimeve, Malltezi u bë bashkëpronar i kompanisë së zhvillimit, pa investuar asnjë kapital në të, theksojnë prokurorët.
Vendimi i gjykatës prej 256 faqesh, të cilin BIRN e ka parë, detajon procesin e supozuar.
Berisha e ka kundërshtuar këtë duke pretenduar se procesi i privatizimit të tokës është nisur nga qeveria e mëparshme dhe se disa vendime kyçe janë marrë nga Bashkia e Tiranës, kur vetë Rama ishte kryetar i qytetit.
Ai pohoi gjithashtu se dhëndri i tij po ndiqej vetëm pasi kishte denoncuar një tjetër skandal korrupsioni dhe se akuzat ishin një akt hakmarrjeje nga Rama.
Rama nuk e kishte komentuar rastin deri në momentin e publikimit.
Toka në fjalë ishte në pronësi të disa familjeve, të shpronësuara nën regjimin komunist të Shqipërisë të pasluftës.
Në vitet 1970, Ministria e Mbrojtjes kishte ndërtuar objekte sportive në vend për ekipin e saj të futbollit, Partizani.
Pas rënies së regjimit, në vitin 1994 ish-pronarët kërkuan kthimin e tokës. Megjithatë, kjo nuk lejohej, pasi konsiderohej e përdorur për qëllime publike.
Ligji i miratuar nga parlamenti, në atë kohë i drejtuar nga Berisha, lejonte kthimin e pronës vetëm kur ajo ishte e lirë dhe ndërkohë ofronte një proces kompensimi, i cili nuk ndodhi kurrë.
Pronarët vazhduan të luftonin gjatë viteve për të rikthyer tokën, pavarësisht nga një mori vështirësish. Këtu përfshihej fakti se duke qenë se i përkiste ekipit sportiv të Ministrisë së Mbrojtjes, konsiderohej një pasuri ushtarake.
Kapërcehen papritur pengesat ndaj privatizimit
Pengesat e tmerrshme me të cilat u përballën ish-pronarët, shumica e tyre të persekutuar nën regjimin komunist, gjatë tre dekadave të fundit për t’u kthyer ose kompensuar pronat e tyre, u kapërcyen në një periudhë mjaft të shkurtër kohore midis 2006 dhe 2008.
Kjo pasi ata zgjodhën Malltezin si përfaqësues të tyre dhe i akorduan një tarifë kompensimi 3-5 për qind për shpenzimet e mundshme të bëra në procesin e marrjes së pronës.
Prokurorët vënë në dukje se agjencia shtetërore që trajtonte kërkesat e pronarëve të shpronësuar, e cila ishte e njohur për vonesat e saj, tani veproi me shpejtësi brenda disa muajsh për t’iu përgjigjur kërkesave, gjoja duke vepruar nën ndikimin e Malltezit.
Teksa Malltezi dha sukses, pronarëve më në fund iu rikthyen ambientet sportive, të mundësuara nga të paktën dy ndryshime në ligjet e propozuara nga qeveria e Berishës.
Kjo hapi rrugën për rizhvillimin e sitit.
Pronarët tani kanë arritur një marrëveshje zhvillimi me Homeplan, një kompani e themeluar në vitin 2008 nga Fatmir Bektashi, i cili gjithashtu zotëronte një pjesë të tokës me prejardhje. Kompania mori leje ndërtimi në vitet në vijim, me Bektashin të listuar ligjërisht si pronar i vetëm.
Megjithatë, në vitin 2018, kompania depozitoi një kontratë në Regjistrin e Biznesit të Shqipërisë, të nënshkruar në vitin 2014, në të cilën Bektashi i shiti Malltezit rreth 35 për qind të aksioneve për një vlerë nominale prej 35,000 lekësh ose rreth 300 euro.
Prokurorët besojnë se ky transaksion ishte një mënyrë për t’i transferuar përfitimet e panevojshme Malltezit dhe në këtë mënyrë Berishës si “pagesë” për disa ndryshime të bëra në ligje që kishin mundësuar zhvillimin.
“Shtetasi JM dyshohet se në bashkëpunim me shtetasin FB ka kryer veprën penale “Pastrimi i produkteve të veprës penale apo veprimtarisë penale”, parashikuar nga neni 287 paragrafi i dytë i kodit penal, duke u paraqitur si investitor në. punimet për ndërtimin e një blloku pallatesh për të cilin nuk ka investuar”, thuhet në njoftimin për shtyp të SPAK.
Në këtë mënyrë, shtohet më tej, Malltezi “maskoi origjinën e vërtetë dhe përfitoi 672 976 832 lekë ose 5 420 345 euro (përfitime të panevojshme) duke e paraqitur si fitim të ligjshëm nga një investim në një aktivitet ekonomik”.
Ngritja nga rrënojat e periudhës së tranzicionit
Berisha u shfaq politikisht gjatë tranzicionit të Shqipërisë nga një regjim komunist në një demokraci shumëpartiake në vitin 1992. Ai u bë president i Shqipërisë atë vit. Ai u rizgjodh në 1996, por u desh të jepte dorëheqjen në 1997 pasi Shqipëria u zhyt në kaos pas rënies së një sërë skemash piramidale mashtruese.
Megjithatë, Partia e tij Demokratike e qendrës së djathtë fitoi zgjedhjet në 2005 në një fushatë kundër korrupsionit, pas së cilës ai u bë kryeministër deri në vitin 2013. Ai dha dorëheqjen si kreu i Partisë Demokratike atë vit, por mendohet se ende mban frenat, prapa skenave .
Në vitin 2021, SHBA-ja e caktoi atë një politikan të përfshirë në korrupsion të madh. Një vendim i ngjashëm u mor më vonë nga MB. Ai i mohon akuzat. Aktualisht ai është de facto lider i opozitës ndaj Ramës, megjithëse koalicioni i tij humbi rëndë në zgjedhjet e fundit vendore.
Nëse shpallet fajtor për korrupsion pasiv, ai rrezikon të burgoset nga katër deri në 12 vjet. Ndërkohë, qeveria, e cila është zhytur në skandalet e veta korruptive, duket se nuk përballet me asnjë opozitë të besueshme – duke nxitur ankthin për shëndetin e demokracisë së vendit. /Balkan Insight