Shpallja non grata e ish-kryeministrit të Shqipërisë Sali Berisha dhe ndalimi i hyrjes në SHBA të disa zyrtarëve të lartë bullgarë duket të jetë vetëm fillimi i një zinxhiri të gjatë aksionesh të presidentit amerikan Joe Biden.
Kreu i Shtëpisë së Bardhë ka udhëzuar zyrtarisht departamentet dhe agjencitë federale ta kthejnë luftën kundër korrupsionit global përparësinë dhe zemrën e politikës së jashtme të Amerikës.
Presidenti publikoi të enjten një “memorandum të sigurisë kombëtare” që urdhëron Departamentin Amerikan të Shtetit dhe një sërë agjencish të tjera t’i dorëzojnë presidentit brenda 200 ditëve një raport dhe rekomandime se si Shtetet e Bashkuara mund të përdorin më mirë burimet e tyre dhe partneritetin me vendet e tjera për të luftuar korrupsionin në rang global.
Mediat amerikane thonë se presidenti Biden po vendos përpjekjet globale anti-korrupsion në qendër të politikës së jashtme të SHBA-së, sidomos në vendet e Europës Lindore dhe Lindjes së Mesme. Memorandumi është i rëndësishëm sepse njofton publikisht agjencitë federale se ata kanë nevojë për të rritur luftën anti-korrupsionit dhe të ri konsiderojnë marrëdhëniet me persona të lidhur me afera korruptive”, tha një zyrtar i administratës, duke folur me gazetarët e rrjetit amerikan “NBC News”
Vetë memorandumi thekson “nevojën për të adresuar korrupsionin strategjik nga subjekte dhe qeveri të huaja “dhe bashkëpunëtorët e tyre të brendshëm, duke mbyllur boshllëqet e shfrytëzuara nga këta aktorë për të ndërhyrë në proceset demokratike në Shtetet e Bashkuara dhe jashtë saj.”
Në një deklaratë që shoqëron këtë udhëzim, Biden tha se korrupsioni “e bën qeverinë më pak efektive”, “përkeqëson pabarazitë” dhe “sulmon bazat e institucioneve demokratike”. “Luftimi i korrupsionit nuk është vetëm qeverisje e mirë. Është vetëmbrojtje. Është patriotizëm dhe është thelbësor për ruajtjen e demokracisë dhe të ardhmes sonë,” tha Biden.
Biden ka thënë se Shtetet e Bashkuara duhet të promovojnë, forcojnë dhe mbrojnë demokracinë kundër sistemeve autoritare si ato në Kinë dhe Rusi. Ai dhe ndihmësit e tij argumentojnë se korrupsioni i minon SHBA-të dhe aleatët e saj demokratikë.
Ndihmësit e Biden shpresojnë që pas hartimit të raportit të kërkuar nga presidenti, të nisë zbatimi i iniciativave që mund të ndihmojnë në luftën kundër korrupsionit në të gjithë globin.
“Me memorandumin, presidenti po vendos zyrtarisht luftën kundër korrupsionit si një interes kryesor i sigurisë kombëtare të Shteteve të Bashkuara,” tha një zyrtar i lartë i administratës së Biden.
Ndër qëllimet e administratës është goditja e përpjekjeve për të pastruar para përmes blerjeve të pasurive të patundshme banesore në Shtetet e Bashkuara. Memorandumi gjithashtu flet me terma të paqarta për promovimin e përpjekjeve për të “mbështetur dhe forcuar kapacitetin e shoqërisë civile, medias, dhe aktorë të tjerë të mbikëqyrjes për të kryer kërkime dhe analiza mbi trendet e korrupsionit”.
Administrata e Biden tashmë ka përdorur mekanizmat ekzistues ligjorë për të vendosur sanksione në lidhje me korrupsionin mbi individë dhe subjekte të ndryshme të huaja.Të mërkurën, administrata vendosi sanksione ndaj tre Bullgarëve si dhe mbi 60 subjekteve në rrjetet e tyre. Departamenti i Thesarit akuzoi Bullgarët për “abuzim me pushtetin “. Sanksionet ndërpresin hyrjen e individëve dhe kompanive të tyre në sistemin financiar amerikan.
Disa ditë përpara këtij vendimi, Administrata Biden mori një vendim të ngjashëm ndaj ish-kryeministrit Berisha, duke e akuzuar për afera të mëdha korruptive, pengim të drejtësisë për të mbrojtur familjen dhe aleatët e tij politikë. Dhe sipas të gjitha gjasave, lista e zyrtarëve, oligarkëve dhe ish-udhëheqësve që do shpallen non-grata nga SHBA-ja në të gjithë botën ka të ngjarë të zgjerohet.
Pak pas publikimit të memorandumit të presidentit Biden, ambasadorja e SHBA-së në Tiranë, Yuri Kim reagoi në një postim në Tëitter, ku e theksoi këtë hap si një shtysë për qeverinë e SHBA-së për të shtuar kërkesën e llogaridhënies nga individët e korruptuar apo organizatat kriminale.
“Këto hapa do të përfshijnë forcimin dhe ndërtimin e sanksioneve të synuara për antikorrupsionin, forcimin e zbatimit të ligjit dhe rritjen e mbështetjes për shoqërinë civile, mediat, organet shtetërore dhe lokale, partnerët ndërkombëtarë dhe aktorët e tjerë të mbikëqyrjes dhe llogaridhënies,” deklaroi ambasadorja Kim.
Një ish-zyrtari i Departamentit të Shtetit Thomas Countryman deklaroi së fundmi në një intervistë për Zërin e Amerikës se vendimet për përcaktimin publik të zyrtarëve të huaj të përfshirë në korrupsion të niveleve të larta nuk merren lehtësisht dhe se janë më të zakonshme në vendet ku korrupsioni është një problem endemik.
“Ai ushtrohet vetëm nëse ekziston një bazë e fortë faktike për identifikim korrupsioni të konsiderueshëm. Vihet në përdorim vetëm nëse korrupsioni është i rëndësishëm dhe veçanërisht në ato vende ku korrupsioni është një problem serioz dhe i përhapur. Për fat të keq Shqipëria është në atë kategori”, tha zoti Countryman.
Ai shton se shpreson që ky përcaktim të nxisë Shqipërinë dhe vendet e rajonit të luftojmë me forcë korrupsionin. “Duhet parë si një sinjal i qartë se korrupsioni i vazhdueshëm nga çdo parti në Shqipëri, nga çdo parti në vendet e tjera, ka pasoja përtej atyre të vetë vendit dhe ndikon në marrëdhëniet me Shtetet e Bashkuara”, thotë ai.
Në vizitën e tij të fundit në Ballkan, në viti 2016, kur ishte zëvëndëspresident në administratën Obama, Biden e vuri theksin pikërisht tek korrupsioni, duke e cilësuar si një kancer për vendet e rajonit.
Biden paralajmëroi qeverinë e Kosovës gjatë qëndrimit në Prishtinë për rreziqet e korrupsionit, duke e cilësuar si një “një kancer që gërryen strukturën e çdo shoqërie ku ekziston. Me pak fjalë, rrezikon gjithçka që Kosova shpreson të arrijë, shpreson të bëhet dhe të shpresat për të ardhmen e saj”, do të deklaronte në atë kohë Biden.
Lufta kundër korrupsionit është pjesë e një ndryshimi më të gjerë që po zhvillohet nga Administra Biden drejt një “politike të jashtme të re për klasën e mesme”. Strategjia, e hartuar pjesërisht nga këshilltari i sigurimit kombëtar të Biden, Jake Sullivan, thekson se si politika e jashtme dhe politika e brendshme mund të integrohen në mënyrë që klasa e mesme të përfitojë nga globalizimi dhe tregtia.
Sipas kësa strategjie, Biden kërkon të fuqizojë dhe mbrojë qytetarët që punojnë, jo vetëm p miliarderët dhe korporatat shumëkombëshe, të cilat gëzojnë pushtet të jashtëzakonshëm sidomos në demokracitë e brishta.(SI)